Μια σύντομη ιστορία της βιωσιμότητας και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης

Το πρώτο ενδιαφέρον για το περιβάλλον ως πολιτικό θέμα εμφανίστηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του ’70, με την οργάνωση της πρώτης “Συνόδου Κορυφής της Γης” στη Στοκχόλμη το 1972, η οποία οδήγησε στη Διακήρυξη της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Ανθρώπινο Περιβάλλον (1972). Στη συνέχεια, το 1992 διοργανώθηκε η 2^η  “Σύνοδος Κορυφής της Γης” που διοργανώθηκε στο Ρίο, όπου υιοθετήθηκε η Σύμβαση του Ρίο (που ονομάζεται επίσης Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλομορφία), εισάγοντας την αρχή της προφύλαξης και την Ατζέντα 21. Το 1997, η διάσκεψη του Κιότο για την κλιματική αλλαγή σηματοδοτεί μια καμπή στις διεθνείς πολιτικές με την έναρξη των διαπραγματεύσεων του πρωτοκόλλου του Κιότο για τη μείωση των εκπομπών CO2. Το πρωτόκολλο αυτό εγκρίθηκε τελικά και τέθηκε σε ισχύ το 2005, μετά από 8 χρόνια διαπραγματεύσεων. Κατά την τελευταία δεκαετία πραγματοποιήθηκαν νέες “Σύνοδοι Κορυφής της Γης” και διεθνείς διασκέψεις (2009 – Διάσκεψη της Κοπεγχάγης για το κλίμα, 2010, Διάσκεψη του Κανκούν για το κλίμα), 2012 Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη στο Ρίο, κ.ά.) Μία από τις σημαντικότερες ήταν η Διεθνής Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή – COP21 που διοργανώθηκε στο Παρίσι το 2015. Κατά τη διάρκεια αυτής της διάσκεψης, οι παγκόσμιοι ηγέτες συμφώνησαν στην Ατζέντα 2030, ένα σύνολο 17 στόχων βιώσιμης ανάπτυξης[1] και 169 στόχων που προτάθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη, το οποίο καθορίζει ένα σχέδιο για την επίτευξη των στόχων σε 15 χρόνια. Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) αποτελούν μια παγκόσμια έκκληση για δράση με στόχο την εξάλειψη της φτώχειας, την προστασία του πλανήτη και τη βελτίωση της ζωής και των προοπτικών των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.

Πηγή: www.meuskills.eu[2]

Η ΕΕ συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση της Ατζέντας 2030. Επίσης, η ΕΕ και οι χώρες μέλη της έχουν δεσμευτεί πλήρως για την εφαρμογή της Ατζέντας 2030 και των στόχων της για τη βιώσιμη ανάπτυξη, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται σε σημαντικές πολιτικές της ΕΕ. Ως εκ τούτου, οι παρούσες ευρωπαϊκές πολιτικές αναφέρονται σε μεγάλο βαθμό στους ΣΒΑ.

Ακολουθεί μια περίληψη των ΣΒΑ:

Πηγή: UN

Τον Ιανουάριο του 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε το έγγραφο προβληματισμού Προς μια βιώσιμη Ευρώπη έως το 2030, το οποίο παρουσιάζεται ως το πρώτο βήμα για μια μελλοντική ευρωπαϊκή στρατηγική για την παγκόσμια εφαρμογή της Ατζέντας 2030. Το έγγραφο αυτό κάνει σαφείς αναφορές στον ρόλο που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν οι εταιρείες προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης.[1] Στην εν λόγω δημοσίευση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ρητά ότι οι εταιρείες θα πρέπει να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο στη μετάβαση προς τη βιωσιμότητα: “οι εταιρείες μας ήδη πρωτοπορούν σε σύγκριση με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές τους“. Ωστόσο, απευθύνεται συνεχής έκκληση για δράση, καθώς υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης. Για να εργαστεί πάνω στις προτεραιότητες που έχουν τεθεί, η ΕΕ αναφέρει στο έγγραφο αυτό τα λεγόμενα ως οριζόντια μέσα, τα οποία είναι τομείς δράσης που μπορούν να επιταχύνουν τη μετάβαση προς την αειφορία σε περιφερειακό επίπεδο. Ορισμένες από τις προτάσεις συνδέονται στενά με τον επιχειρηματικό τομέα, όπως η τεχνολογία, η καινοτομία και η ψηφιοποίηση, και άλλες κάνουν άμεση αναφορά στις επιχειρήσεις, όπως η κοινωνική ευθύνη και τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Η Επιτροπή σκοπεύει να δώσει στις εταιρείες ζωτικό ρόλο, λαμβάνοντας υπόψη τον μεγάλο αντίκτυπο και τις προσπάθειές τους για υπευθυνότητα, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι το 2017 το 78% των κορυφαίων εταιρειών παγκοσμίως συμπεριέλαβαν ήδη κριτήρια κοινωνικής ευθύνης στις ετήσιες εκθέσεις τους.

Προς το παρόν, το επίπεδο του εξαναγκασμού είναι ακόμη χαμηλό και επιλέγονται μέτρα κινήτρων για να προχωρήσουμε προς την αειφορία. Μεταξύ των κυριότερων μέτρων που εξετάζει η ΕΕ είναι η θέσπιση κινήτρων για τις εταιρείες που ενσωματώνουν στη λειτουργία τους, στόχους βιώσιμης ανάπτυξης και αποτελούν πρότυπα επιχειρηματικής συμπεριφοράς, όπως οι κατευθυντήριες αρχές για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ή η προώθηση εταιρειών και κοινωνικών επιχειρηματιών. Επιπλέον, η έκθεση επισημαίνει σημαντικές ευκαιρίες για τις αγορές:

• η κυκλική οικονομία μπορεί να δημιουργήσει οικονομικό όφελος ύψους 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ στις περιοχές όπου εφαρμόζεται και θα μπορούσε να δημιουργήσει περισσότερες από ένα εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας έως το 2030,
• Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία 900.000 θέσεων εργασίας μέχρι το ίδιο έτος.

[1] https://sustainabledevelopment.un.org/?menu=1300

[2] Link for the edition of the graph: https://www.canva.com/design/DAEwov3lpkU/yo8ugVtVguZq1OmGggDSVA/edit?utm_content=DAEwov3lpkU&utm_campaign=designshare&utm_medium=link2&utm_source=sharebutton

[3] Reflection Paper towards a Sustainable Europe by 2030. European Commission. COM(2019)22 of 30 January 2019