Η προσέγγιση του οικολογικού σχεδιασμού στη μόδα

Η οικολογική αντίληψη ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (οδηγία 2019/125/ΕΚ) ως η “ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών στο σχεδιασμό του προϊόντος με σκοπό τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων του προϊόντος καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του”.

Μπορούμε να ορίσουμε την έννοια του οικολογικού σχεδιασμού ως εξής: Μεθοδολογία για το σχεδιασμό προϊόντων κατά την οποία οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις λαμβάνονται υπόψη σε όλα τα στάδια της διαδικασίας σχεδιασμού και ανάπτυξης προϊόντων, ώστε να παραχθούν προϊόντα που δημιουργούν τις λιγότερες δυνατές περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους.

Ο στόχος είναι, επομένως, η μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων με την αύξηση της αποδοτικότητας και την πρόσθεση της έννοιας του κύκλου ζωής του προϊόντος.

Μπορούμε να δώσουμε έναν απλό ορισμό του κύκλου ζωής του προϊόντος ως τα διαδοχικά και αλληλένδετα στάδια ενός συστήματος προϊόντος: από την απόκτηση της πρώτης ύλης ή την παραγωγή της από φυσικούς πόρους, τη διανομή και τη χρήση του, μέχρι να πάψει να χρησιμοποιείται.

Θα μιλήσουμε λίγο για τις στρατηγικές οικολογικού σχεδιασμού από την άποψη 5 βασικών εννοιών:

• Σχεδιασμός προϊόντος
• Παραγωγή
• Διανομή
• Χρήση/κατανάλωση
• Τέλος ζωής (μη χρήση)

Πηγή: https://www.domestika.org/en/blog/7060-what-is-eco-design-and-how-to-apply-it-to-your-products

Η Hélène Allouard (2022) προτείνει κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για την προσέγγιση της οικολογικής αντίληψης που εφαρμόζεται στη βιομηχανία της μόδας, ξεκινώντας από την έννοια: στρατηγική/διαχείριση, σχεδιασμός/στυλ. Σε αυτό το στάδιο, μπορείτε να αναρωτηθείτε αν η διοίκηση και οι ομάδες σας έλαβαν εκπαίδευση στην ως προς την οικολογική αντίληψη. Επίσης, αν μια εκδοχή της προσέγγισης του οικολογικού σχεδιασμού υπάρχει ήδη στη συλλογή. Στη συνέχεια, προτείνει τα ακόλουθα βήματα

1. Υλικά: προδιαγραφές, προέλευση/τύπος, ποιότητα. Έχει ήδη συνταχθεί έγγραφο αναφοράς; Εξασφαλίζεται η ιχνηλασιμότητα της πρώτης ύλης; Προτιμάται η προμήθεια τοπικών ινών; Υπόκεινται τα επιλεγμένα υλικά σε κριτήρια αντοχής;
2. Βάρος/όγκος: προϊόν, μέγεθος/πρόβλεψη παραγωγής/πωλήσεων, λογιστική. Έχει απλοποιηθεί η σύνθεση του προϊόντος; Έχουν ληφθεί μέτρα διαχείρισης των απούλητων προϊόντων; Έχουν βελτιωθεί τα αποθέματα και οι παραδόσεις;
3. Παραγωγή: περιβαλλοντική διαχείριση, διαδικασία, εντοπισμός, διαχείριση ποιότητας, ανθρώπινα δικαιώματα/ευημερία των ζώων. Εφαρμόζονται δράσεις για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στον τόπο παραγωγής; Χρησιμοποιούνται καινοτομίες στη διαδικασία (πατρονάρισμα, τρισδιάστατα πρωτότυπα, παραγωγή κατά παραγγελία κ.λπ.); Έχει διενεργηθεί έλεγχος των χώρων παραγωγής;
4. Διανομή: καταστήματα, αποστάσεις, μέσα μεταφοράς, συσκευασία. Είναι η απόσταση μεταφοράς προς τα καταστήματα μειωμένη στο ελάχιστο; Χρησιμοποιούνται τρόποι μεταφοράς που εκπέμπουν λιγότερο CO2; Έχει μελετηθεί η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της συσκευασίας;
5. Χρήση: προσαρμοσμένα προϊόντα, καταναλωτικά μηνύματα, συχνότητα, θερμοκρασία, ρύπανση. Είναι τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα εύκολα στη συντήρηση, ανθεκτικά; Επαρκούν οι οδηγίες συντήρησης όσων αφορά την εκπαίδευση και τη διαφάνεια; Είναι περιορισμένη η απελευθέρωση μικροσωματιδίων;
6. Βελτιστοποιημένος κύκλος ζωής: ανάλυση επιπτώσεων, προσαρμοστικότητα, βιωσιμότητα, νέες υπηρεσίες. Είναι πλήρης ο προσδιορισμός των περιβαλλοντικών κινδύνων; Είναι τα προϊόντα προσαρμοσμένα ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες πολλών εποχών; Είναι επισκευάσιμα;
7. Τέλος ζωής: κυκλικότητα, τομέας. Σχεδιάστηκαν τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα με τη λογική της κυκλικής οικονομίας; Υπάρχουν διέξοδοι για ανακύκλωση;

Υπάρχουν πολλές λύσεις, λέει εκείνη, για μια πιο καθαρή παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων (διάρκεια ζωής του ρούχου, μείωση των χημικών ουσιών, τοπικοί πόροι κ.λπ.). Έτσι, αφού αποφασιστεί η αισθητική, η επιλογή της πρώτης ύλης είναι θεμελιώδης και γι’ αυτό η εταιρεία θα πρέπει να αναλύσει προσεκτικά το είδος των πόρων που χρησιμοποιεί (συμβατικοί, βιολογικοί κ.λπ.), τη διαδικασία που εφαρμόζεται (ιχνηλασιμότητα) και την κοινωνική προσέγγιση (συνθήκες εργασίας).

Μπορούμε να σας προτείνουμε τις ακόλουθες συμβουλές σχετικά με τον οικολογικό σχεδιασμό στους διάφορους τομείς της εταιρείας μόδας σας:

Πηγή: developed by MEUS