Περιεχόμενο και οφέλη της εκπαίδευσης εντός της επιχείρησης

Πηγή: Image by Freepik

Σήμερα, σε όλο τον κόσμο, πλήθος εταιρειών προσφέρουν διάφορα εσωτερικά προγράμματα για τη βελτίωση των δεξιοτήτων των εργαζομένων τους, τα οποία βασίζονται σε μια κοινή λογική. Ο Mel Kleiman (2000) περιέγραψε ότι τα βασικά μέρη ενός αξιόλογου προγράμματος ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης εργαζομένων σχεδιάζονται με βάση τον επαγγελματικό προσανατολισμό των εργαζομένων, τις διοικητικές δεξιότητες και τις επιχειρηματικές δεξιότητες, θεωρίες που αποτελούν τη βάση κάθε προγράμματος ανάπτυξης εργαζομένων.

Η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού αναφέρεται στην ολοκληρωμένη χρήση όλων των διαθέσιμων πόρων για την εκπαίδευση των εργαζομένων, την οργάνωση και την ανάπτυξη των εργασιακών ικανοτήτων και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του ατόμου, της ομάδας και της συνολικής οργανωτικής δομής. Σύμφωνα με τον Swanson (2001: 245) είναι ο “τομέας της έρευνας και της πρακτικής που περιλαμβάνει την ολοκληρωμένη εφαρμογή της εκπαίδευσης, της οργανωτικής ανάπτυξης και της εξέλιξης της σταδιοδρομίας για τη βελτίωση της ατομικής ή ομαδικής αποτελεσματικότητας”.

Ως διαδικασία, προωθεί τις βασικές ικανότητες που επιτρέπουν στα άτομα, εντός των επιχειρήσεων και των οργανισμών, να στελεχώσουν τις υπάρχουσες και μελλοντικές θέσεις εργασίας μέσω καλά οργανωμένων και προγραμματισμένων μαθησιακών δραστηριοτήτων. Οι ομάδες εντός των οργανισμών χρησιμοποιούν την ΑΑΔ (ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού) για να δρομολογήσουν και να διαχειριστούν τις απαιτούμενες αλλαγές, εξασφαλίζοντας παράλληλα την αντιστοιχία μεταξύ των ατομικών και των οργανωτικών αναγκών.

Συχνά, ο όρος ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού συγχέεται με τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού (ΔΑΔ). Αναμφίβολα, πρόκειται για δύο πολύ σημαντικές έννοιες της διοίκησης που σχετίζονται με το ανθρώπινο δυναμικό του οργανισμού. Αν και συχνά χρησιμοποιούνται ως ταυτόσημες, ως έννοιες μπορούν να διαφοροποιηθούν για τους ακόλουθους λόγους (Nordhaug, 1993:156):

• Η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού είναι κυρίως προσανατολισμένη στη διαχείριση (καθήκοντα διαχείρισης, αρχεία εργαζομένων, μισθοδοσία κ.λπ.), ενώ η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού έχει ως στόχο τη μάθηση. Επίσης, η δομή του οργανισμού στην περίπτωση της διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού είναι ανεξάρτητη, ενώ η ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού δημιουργεί μια δομή που είναι αλληλένδετη και αλληλοεξαρτώμενη.
• Η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού αποσκοπεί στην βελτίωση της αποτελεσματικότητας των εργαζομένων, ενώ η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού αποσκοπεί στην ανάπτυξη των εργαζομένων καθώς και του οργανισμού συνολικά.
• Η ευθύνη για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού ανατίθεται στο τμήμα προσωπικού/διαχείρισης ανθρώπινων πόρων και συγκεκριμένα στον διευθυντή προσωπικού, ενώ η ευθύνη για τη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων ανατίθεται σε όλα τα στελέχη που εκτελούν παρόμοια καθήκοντα σε διάφορα επίπεδα του οργανισμού.
• Η ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού δίνει στους εργαζόμενους οικονομικά κίνητρα ή ανταμοιβές, ενώ η ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων δίνει έμφαση στην παρακίνηση των ανθρώπων μέσω της ικανοποίησης ανώτερων αναγκών.
• Η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για την αύξηση της παραγωγικότητας, τη διαμόρφωση καλύτερων σχέσεων, καθώς και μεγαλύτερη κερδοφορία για κάθε οργανισμό.

Τα οφέλη είναι τα εξής (Torrington et. al., 2005:467):

• Η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού καθιστά τους εργαζόμενους πιο ικανούς, καθώς συμβάλλει στην ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, γνώσεων και συμπεριφορών. Με την εφαρμογή ενός κατάλληλου προγράμματος ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού, οι εργαζόμενοι συνδέονται περισσότερο με την εργασία τους και αξιολογούνται επίσης με βάση την απόδοση τους, καθώς η αυτή διαδικασία παρέχει ένα αποδεκτό σύστημα αξιολόγησης της απόδοσης. Παράλληλα, η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού συμβάλλει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος εμπιστοσύνης και σεβασμού εντός του οργανισμού, καθώς και στην αποδοχή των αλλαγών που ενδέχεται να απαιτούνται.
• Οι εργαζόμενοι είναι πολύ καλά εξοπλισμένοι με ικανότητες επίλυσης προβλημάτων μέσω της ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού. Υπό αυτό το πρίσμα, προωθείται η προσωπική τους ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται το ομαδικό πνεύμα στον οργανισμό. Με τη σωστή χρήση των διαθέσιμων πόρων, δημιουργείται μια “κουλτούρα αποδοτικότητας”, η οποία οδηγεί σε μεγαλύτερη οργανωτική αποτελεσματικότητα, καθώς επιτυγχάνονται οι προκαθορισμένοι στόχοι.
• Μαζί, η ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού βελτιώνει σημαντικά τα επίπεδα συμμετοχής των εργαζομένων, καθώς αναπτύσσουν μια αίσθηση ηθικής δέσμευσης στην εργασία τους κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Τέλος, συμβάλλει στη συλλογή χρήσιμων και αντικειμενικών δεδομένων σχετικά με τα προγράμματα και τις πολιτικές για τους εργαζομένους της εταιρείας, δεδομένα που διευκολύνουν περαιτέρω τον καλύτερο προγραμματισμό του ανθρώπινου δυναμικού.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση συνδέεται στενά με την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, δεδομένου ότι αποσκοπεί στην καλλιέργεια και απόκτηση νέων δεξιοτήτων στους εργαζομένους προκειμένου να ανταποκρίνονται καλύτερα στις εργασιακές απαιτήσεις της θέσης τους. Θεωρώντας τον ανθρώπινο παράγοντα μιας επιχείρησης ως τον σημαντικότερο παράγοντα για την ανάπτυξη της, η εκπαίδευση εντός του πλαισίου της επιχείρησης επικεντρώνεται στο ανθρώπινο δυναμικό και στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών του εργατικού δυναμικού της.

Επιπλέον, ο ρόλος της ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού έχει σημαντικές επιδράσεις στη συνολική ανάπτυξη του. Όπως επισημαίνει ο Phillips (2009), ένα σωστά εκπαιδευμένο και ικανό εργατικό δυναμικό μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικότερα τις όποιες αλλαγές σε μια επιχείρηση, γι’ αυτό και οι περισσότερες επιχειρήσεις προσανατολίζονται στην ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού τους, προκειμένου να αναπτύξουν νέες και εξειδικευμένες γνώσεις, καθώς και κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, πνεύμα συνεργασίας και ευελιξία, που συμβάλλουν στην αποτελεσματική διεκπεραίωση δραστηριοτήτων που αφορούν όλες τις πτυχές του ανθρώπινου δυναμικού. Ο Παπαστεφανάκης (2015:45) συνοψίζει τα οφέλη της ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, τονίζοντας την ανάγκη για κατάρτιση που συμβάλλει στα εξής:

• Αλλαγή
• Αυξημένη παραγωγικότητα
• Εξειδίκευση
• Μείωση σφαλμάτων
• Ασφάλεια

Όπως επισημαίνουν οι Torrington et al., (2005), η τεχνολογική ανάπτυξη, οι μεταβαλλόμενες ανάγκες των καταναλωτών, οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο, στους κανονισμούς και στο περιβάλλον, η εισαγωγή νέων υλικών, συστημάτων και υπηρεσιών από τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς προκειμένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες του διεθνούς ανταγωνισμού, συμβάλλουν στην αναδιάρθρωση των επαγγελμάτων και των απαιτήσεων. Υπό αυτές τις συνθήκες, υπάρχει ανάγκη επαναπροσδιορισμού και συνεχούς αναθεώρησης των δεξιοτήτων που πρέπει να διαθέτουν οι εργαζόμενοι, ώστε να ανταποκρίνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στα καθήκοντα που τους ανατίθενται.

Επιπλέον, σύμφωνα με τον Halas (2009), η εισαγωγή προγραμμάτων εκπαίδευσης από τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς τους δίνει τη δυνατότητα συνεχούς ανάπτυξης και καινοτομίας στο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Παράλληλα, η εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, εκτός από την ενίσχυση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των εργαζομένων, επιφέρει και μια αλλαγή στη φιλοσοφία των ανθρώπων και των επιχειρήσεων, η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική: η αλλαγή της συμπεριφοράς των εργαζομένων, η οποία επιτυγχάνεται μέσω της συνεχούς εκπαίδευσης τους, συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Ο εργαζόμενος πρέπει να είναι σε θέση να συμμετέχει αποτελεσματικά, να βοηθά, να έχει την ικανότητα να επιλύει προβλήματα, να προωθεί την καινοτομία και να συμβάλλει στη λήψη αποφάσεων. Η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, επομένως, δημιουργεί ένα κοινωνικό πλαίσιο εντός της επιχείρησης, μέσα στο οποίο ενισχύεται η δημιουργικότητα και η καινοτομία (Gibb & Waight, 2005).

Ταυτόχρονα, η εκπαίδευση συμβάλλει στο να διασφαλιστεί ότι η στάση των εργαζομένων απέναντι στους πελάτες και τους συναδέλφους, η εμπιστοσύνη, ο σεβασμός και η ανοχή είναι σε επίπεδα ώστε να δημιουργείται ένα καλό επικοινωνιακό κλίμα εμπιστοσύνης και ηρεμίας εντός της επιχείρησης, το οποίο με τη σειρά του προωθεί την ατομική και συλλογική ανάπτυξη (Nassazi, 2013).

Προκειμένου να πραγματοποιηθούν αυτές οι αλλαγές, είναι σημαντικό να παρακινηθούν οι εργαζόμενοι προς αυτή την κατεύθυνση μέσω διαφόρων κινήτρων που μπορούν να τους προσφερθούν, όπως η παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης (Nassazi, 2013).