Εκπαίδευση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού στο χώρο εργασίας

Πηγή: Image by master1305 on Freepik

Οι επιχειρήσεις είναι θεσμοί που στη σημερινή εποχή καθορίζουν σημαντικά την αγορά, καθώς παράγουν προϊόντα και παρέχουν υπηρεσίες απαραίτητες για την ικανοποίηση των αναγκών μας (Williams & Anderson, 2012). Και όπως υποστηρίζουν οι Uhl-Bien, κ.ά. (2016), είναι φορείς ισχύος και εξουσίας που, μέσω των αποφάσεων που λαμβάνουν, ο αντίκτυπος τους εξαπλώνεται όχι μόνο στο επίπεδο του εργαζόμενου, αλλά και ευρύτερα, στο επίπεδο της κοινωνίας και των κρατών.

Η κατανόηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών ενός οργανισμού, ο οποίος αποτελείτε από μια ανθρώπινη συλλογικότητα εντός της οποίας αναπτύσσεται με ιεραρχικό τρόπο μια συγκεκριμένη δομή τυπικών σχέσεων, ρόλων, συστημάτων, κανόνων και διαδικασιών υπό το πρίσμα μιας συγκεκριμένης στρατηγικής και καθορισμένων στόχων, είναι πολύ σημαντική, ιδίως για τα μέλη της διοίκησης που συμμετέχουν ενεργά στη λήψη αποφάσεων. Αυτό συμβαίνει επειδή πρέπει να γνωρίζουν τους μηχανισμούς που ενεργοποιούν την ανθρώπινη συμπεριφορά, τις αρχές και τις μεθόδους άσκησης ηγεσίας, τους παράγοντες που επηρεάζουν την επικοινωνία στον εργασιακό χώρο, τις αιτίες και τις μεθόδους επίλυσης προβλημάτων, αδυναμιών και δυσλειτουργιών που προκύπτουν κατά τη διαχείριση των διαδικασιών εντός του οργανισμού (Mullins, 2012). Εν ολίγοις, απαιτούνται δεξιότητες που μπορούν να επηρεάσουν καθοριστικά τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς.

Οι δεξιότητες αυτές, οι οποίες αποτελούν προϋπόθεση για κάθε σύγχρονο εργασιακό χώρο, έχουν αναδείξει την ανάγκη για μια ειδική μορφή εκπαίδευσης, η οποία επικεντρώνεται στη διερεύνηση των εκπαιδευτικών αναγκών και στο σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων που αποσκοπούν στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Ο όρος “ανθρώπινοι πόροι”, ο οποίος χρησιμοποιείται ευρέως τα τελευταία χρόνια, προτιμάται από τον όρο “προσωπικό” ή “εργαζόμενοι”, καθώς αναδεικνύει τη σημασία του ανθρώπινου παράγοντα στις σύγχρονες επιχειρήσεις (Pace et. al., 1991), καθώς αποτελεί ίσως το πιο κρίσιμο στοιχείο για την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης. Οι εργαζόμενοι και η επαγγελματική τους ανάπτυξη είναι υπόθεση του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού μιας επιχείρησης, μέλημα του οποίου είναι όχι μόνο να διαθέσει στην επιχείρηση τον απαιτούμενο αριθμό εργαζομένων, αλλά και να στελεχώσει την επιχείρηση με εργαζόμενους που διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες και να μπορούν να αναπτυχθούν και να συμβάλουν ποικιλοτρόπως στην ανάπτυξη της επιχείρησης. Οι ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους ποικίλλουν και ορίζονται ξεχωριστά (Garcia, 2005). Κάθε άτομο φέρει τις δικές του γνώσεις, δεξιότητες και εμπειρίες, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται πολλαπλές προσωπικότητες και ρόλοι, διαφορετικά κίνητρα και, κατά συνέπεια, διαφορετικές ανάγκες μέσα σε μια επιχείρηση.

Έτσι, για παράδειγμα, πριν οι νέοι εργαζόμενοι αναλάβουν τα καθήκοντα τους, χρειάζονται εκπαίδευση σχετικά με το αντικείμενο της θέσης τους και τις διαδικασίες που αναπτύσσονται στην εταιρεία. Η παροχή κατάλληλης εκπαίδευσης εξασφαλίζει υψηλή παραγωγικότητα των νέων εργαζομένων και την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους (Χυτήρης, 2001). Οι παλαιότεροι εργαζόμενοι, αντίστοιχα, πρέπει να εκπαιδεύονται για να ανταποκρίνονται σε τυχόν νέες απαιτήσεις καθώς και, να βελτιώνονται και να προετοιμάζονται για την ανάληψη όλο και πιο σημαντικών καθηκόντων. Επομένως, οι ανάγκες εκπαίδευσης μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον πληθυσμό-στόχο, αλλά η ανάγκη για πρόσθετη εκπαίδευση είναι αδιαμφισβήτητα απαραίτητη για όλους τους εργαζόμενους.

Λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες, η εκπαίδευση εντός της επιχείρησης είναι μια διαδικασία που αποσκοπεί στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων που κρίνονται απαραίτητες για να μπορέσει ο εργαζόμενος να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της εργασίας του (Chitteris, 2001).

Οι εργαζόμενοι αποτελούν κρίσιμη και βασική παράμετρο σε κάθε οργανισμό, επομένως η επίτευξη ή μη των στόχων του συνδέεται στενά με την ανάπτυξη των εργαζομένων και την απόδοση τους σύμφωνα τη θέση εργασίας τους. Ως εκ τούτου, τα τελευταία χρόνια, οι οργανισμοί εμφανίζονται θετικοί στην ανάπτυξη τεχνικών και επιστημονικών εν γένει δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού τους, μέσω της εφαρμογής διαφόρων προγραμμάτων κατάρτισης, προκειμένου να επιτευχθεί αύξηση της απόδοσης των εργαζομένων και της συνολικής ανάπτυξης της επιχείρησης. Και όταν μιλάμε για ανάπτυξη των εργαζομένων, στην πραγματικότητα μιλάμε για την ανάπτυξη των ικανοτήτων του κάθε ατόμου, αλλά και του οργανισμού στο σύνολό του (Αντωνακοπούλου, 2000). Επομένως, η εκπαίδευση των εργαζομένων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την απόδοση των εργαζομένων. Αυτό σημαίνει ότι αν οι εργαζόμενοι μέσω της εκπαίδευσης είναι πιο εκπαιδευμένοι, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εργασία τους, μεγαλύτερο βαθμό οργανωτικής δέσμευσης και κατά συνέπεια η απόδοσή τους θα βελτιωθεί. Αναμφίβολα, όταν προάγεται η απόδοση των εργαζομένων, αυξάνεται η αποτελεσματικότητα του οργανισμού (Champathes, 2006).