Wsparcie instytucjonalne na rzecz zrównoważonego rozwoju branży odzieżowej

1. Strategia Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonych wyrobów włókienniczych w obiegu zamkniętym

Cele zrównoważonego rozwoju opisane w pierwszej sekcji mają również być realizowane przez przemysł i inne sektory gospodarki. Według Unii Europejskiej branża tekstylna (w tym odzież i moda, ale także meble, sprzęt medyczny, pojazdy itp.) wywiera czwarty co do skali intensywności wpływ na środowisko i klimat, po przemyśle spożywczym, budownictwie mieszkalnym i mobilności. Ponadto instytucja ta niedawno wdrożyła strategię UE na rzecz zrównoważonych tekstyliów w obiegu zamkniętym^[1].

W ramach tej strategii Komisja Europejska pracuje nad ścieżką transformacji dla ekosystemu tekstylnego, aby z powodzeniem przeprowadzić jego transformację ekologiczną i cyfrową. Ma to być proces współtworzenia, w którym zainteresowane strony są zapraszane – za pośrednictwem ankiet i warsztatów – do proponowania konkretnych działań i pracy na rzecz osiągania wspólnych celów.

Strategia ta została podsumowana w następujący sposób:

Wizja Komisji Europejskiej dla branży włókienniczej w roku 2030 jest następująca:

• Wszystkie wyroby włókiennicze wprowadzane na rynek UE:
• są trwałe, dają się naprawić i nadają się do recyklingu
• są w dużej mierze wykonane z włókien pochodzących z recyklingu
• nie zawierają substancji niebezpiecznych
• są produkowane z poszanowaniem pracowników i społeczeństwa
• „Szybka moda wychodzi z mody” – konsumenci dłużej korzystają z wysokiej jakości tekstyliów
• Usługi ponownego użycia i naprawy są opłacalne dla świadczących je podmiotów i powszechnie dostępne
• W konkurencyjnym, odpornym i innowacyjnym sektorze tekstylnym producenci biorą odpowiedzialność za swoje produkty w całym łańcuchu wartości
• Ubrania cyrkularne, a nie wyrzucane, stały się normą. Mogą być poddawane recyklingowi i w mniejszości przypadków są utylizowane

Źródło: Image by pikisuperstar on Freepik

Zadeklarowano również podjęcie następujących kluczowych działań:

• Określenie wymagań projektowych dla tekstyliów. Mają być one trwalsze, łatwiejsze do naprawy i recyklingu, a także muszą zawierać określoną ilość materiałów pochodzących z recyklingu
• Publikowanie bardziej przejrzystych informacji i wprowadzenie Cyfrowego Paszportu Produktu
• Zwalczanie greenwashingu, by umożliwić konsumentom podejmowanie świadomych decyzji zakupowych i zwiększyć ich świadomość na temat zrównoważonej mody
• Zwalczenie problemów nadprodukcji i nadmiernej konsumpcji oraz zniechęcanie dystrybutorów i producentów do niszczenia niesprzedanych lub zwróconych tekstyliów
• Propozycja wprowadzenia obowiązkowej rozszerzonej odpowiedzialności producentów tekstyliów oraz ekomodulacji
• Rozwiązanie problemu niezamierzonego uwalniania mikroplastików z tekstyliów syntetycznych
• Ograniczenie eksportu odpadów tekstylnych i promowanie zrównoważonych tekstyliów na całym świecie
• Zachęcanie do stosowania modeli biznesowych o obiegu zamkniętym, w tym modeli opartych o ponowne użycie i usługi naprawcze
• Zachęcanie przedsiębiorstw i państw członkowskich do wspierania celów strategii

Strategia ta została oficjalnie wdrożona w marcu 2022 roku i wyznaczyła cele, których realizacja ma nastąpić do 2030 roku. Tak więc kurs TECOFASH odbywa się w kluczowym momencie dla rozwoju strategicznych praktyk i polityk w dziedzinie zrównoważonej mody. Ich oczywistym celem jest stosowanie przez całą branżę i jej interesariuszy zrównoważonych praktyk biznesowych.

2. Sprawozdawczość przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju

W poprzedniej sekcji zwrócono uwagę na fakt, że w Europie nie istnieje wymóg wdrażania polityk zrównoważonego rozwoju. Powoli zaczyna się to jednak zmieniać, a od 2014 roku duże firmy muszą stosować się do europejskich przepisów, które określają zasady sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Chociaż rozporządzenie to nie zmusza firm do podejmowania zrównoważonych działań, to zobowiązuje je do informowania o ich niefinansowych działaniach biznesowych.

Źródło: Image by rawpixel.com Freepik

Dyrektywa 2014/95/UE [Directive 2014/95/EU] – zwana również dyrektywą w sprawie sprawozdawczości niefinansowej (NFRD) – określa zasady ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże spółki. Dyrektywa ta ma zastosowanie do dużych spółek interesu publicznego zatrudniających ponad 500 pracowników; w całej UE odnosi się ona do około 11700 spółek i grup kapitałowych. Zgodnie z tą dyrektywą firmy są obecnie zobowiązane do publikowania informacji odnoszących się do:

1. kwestii środowiskowych,
2. spraw socjalnych i warunków pracy oraz zatrudnienia,
3. poszanowania praw człowieka,
4. przeciwdziałania korupcji i łapówkarstwu,
5. różnorodności w zarządach spółek (pod względem wieku, płci, wykształcenia i doświadczenia zawodowego)

Następnie, w kwietniu 2021 roku, Komisja Europejska przyjęła wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD), która zmieniła istniejącą dyrektywę w sprawie sprawozdawczości niefinansowej i rozszerzyła jej zakres.

Od roku 2024 przepisy dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju będą miały zastosowanie do wszystkich firm zatrudniających ponad 250 pracowników, osiągających obroty netto przekraczające 40 milionów euro lub posiadających aktywa o wartości co najmniej 20 milionów euro.

Zaletą tego prawa jest zobowiązanie spółek do stosowania bardziej przejrzystych modeli biznesowych, zwłaszcza w kwestiach niefinansowych, takich jak zrównoważony rozwój. Nie rozwiązuje to jednak wszystkich problemów. Według raportu European Reporting Lab na temat działań podejmowanych w zakresie sprawozdawczości niefinansowej (stan na rok 2021), tylko 30% firm odzieżowych i tekstylnych, które w większości polegają na outsourcingu produkcji zlokalizowanej w regionach, w których dochodzi do systemowych naruszeń praw człowieka i zasobów naturalnych, informuje o tym fakcie.

Ponadto Komisja Europejska przewiduje przyjęcie unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju dla dyrektywy CSRD.

[1] https://environment.ec.europa.eu/publications/textiles-strategy_en